Peter’s grote motorreis – Turkije

Pim en ik nemen afscheid. Hij verkent de Turkse westkust verder en ik rij naar Bandirma om een nieuwe achterband te regelen. Die eerste uren alleen voelen onwennig. Ik voel mij vooral onzeker nu ik mijn maatje niet heb om op terug te vallen. Pas na 120 kilometer sla ik de hoofdweg af voor een pauze. Ik rij een dorpje in en stop bij een plein waar een feest lijkt te zijn. Mijn helm is nog niet van mijn hoofd of er staat al een groepje mannen om mijn motor. Ze maken vrij duidelijk dat ik naar het plein moet komen. De mannen achtervolgend loop ik langs een tafel met een foto van een jonge soldaat. Er draait traditionele muziek. Vrouwen roeren in grote pannen met voor mij totaal onherkenbaar eten. Iedereen staart mij zwijgend aan, tot een Turkse man in het Engels vraagt of ik bij zijn gezin aan tafel wil zitten. Het feest blijkt een herdenking te zijn van een soldaat die is omgekomen in een gevecht met de PKK. Ieder jaar komen familie, vrienden en kennissen bij elkaar. Kleine pannen met zoete gerechten verschijnen voor mijn neus. De tafel is in korte tijd helemaal vol. Terwijl ik mijn best doe alles te proeven moet ik handen schudden en op de foto. Nog maar net afscheid genomen van mijn reismaatje is het een intense ervaring hoe mensen zich om je bekommeren als je alleen reist.

In Bandirma zoek ik een camping, maar nergens kan ik die vinden. De eerste weken van mijn reis heb ik aardig de vakantieganger uitgehangen en boven mijn budget geleefd. Voorlopig moet er weer op de kosten gelet worden en kan ik mij geen hotel veroorloven. Aan de kust vind ik uiteindelijk terrassen met olijfbomen waartussen families barbecuen. Als iedereen is vertrokken zet ik snel mijn tent op en kook rijst met tonijn. Ik kruip mijn slaapzak in en lees Persepolis, een stripboek over Iran. In de verte blaffen honden. Nu het donker is komen ze op al het afval af op zoek naar etensresten. Het is schandalig hoe de Turken met afval omgaan. Overal ligt plastic en glas. Ik hoor de honden dicht bij mijn tent plastic zakken openscheuren en wroeten tussen het afval. Plots klinkt er gepiep en gehuil en lijkt het alsof er gevochten wordt. Ik hoor de honden wegrennen en lees weer rustig verder. Niet veel later klinken er plots doffe trage stappen. Geconcentreerd probeer ik op te maken wat het kan zijn. Ik hoor gesmak en kauwen op brekende botten. De doffe stappen klinken steeds dichter bij mijn tent, tot ik zelfs de zware grommende ademhaling van het beest hoor. Er lopen er meerdere rond die aan mijn tent beginnen te snuffelen en al woelend in de grond aarde op mijn tent gooien. Verstijfd lig ik in mijn slaapzak. Het zal een centimeter of 30 zijn dat er één bij mijn hoofd vandaan is. Wat als die mijn tent in dendert? Waar is mijn mes? In mijn tanktas bij mijn voeten! Mijn hart klopt in mijn keel en ik durf niet te bewegen. Na een minuut geven de beesten het op en gaan ze ervandoor. Slaap lekker!

De volgende morgen rij ik Bandirma in, op zoek naar Bora Eris. Hij is één van de weinige Turkse dealers in motorbanden voor grote motoren en heeft een groot netwerk door heel Turkije van garages waar die banden naar toe kan sturen. Mijn band heeft nog een paar millimeter profiel, dus laat ik de nieuwe band naar Rize sturen, een stad dichtbij de Georgische grens. Bora Eris ziet veel motorreizigers en ontvangt iedereen heel gastvrij. Ik mag rustig op zijn kantoor internetten, terwijl er continu koffie en thee wordt gebracht. Hij biedt zelfs een slaapplek aan in zijn garage. Maar ik wil motorrijden en rij de drukke wegen af om even later met 40 km per uur over een smal bergweggetje te toekelen. De enkele dorpjes die ik tegenkom zien er armoedig uit. Buiten boeren met hun kudde koeien zie ik een groepje oude mannen backgammon spelen op een pleintje.

Ik ben toe aan een pauze en ga bij ze zitten. Meteen wordt er thee gebracht en een Duits sprekende man gehaald. Hij nodigt mij uit om bij hem thuis wat te eten. Ik zit aan de keukentafel en kijk toe hoe zijn vrouw gezond eten voor mij klaarmaakt met groente van eigen tuin. Daar ben ik wel aan toe na al die weken koken met één mestin op een gasbrander. Mijn gebruikelijke gerechten zijn pasta met tonijn of rijst met tonijn. Door de hitte durf ik het niet aan vlees in mijn koffers te stoppen.

Op de kaart probeer ik in te schatten wat mooie plekken zijn om doorheen te rijden of om te overnachten. Soms valt het tegen en soms zijn het ware paradijzen, zoals in Eğridir. Zoekend naar een slaapplek word ik van straat geplukt door een jonge gast op een scooter die een hostel runt. Als ik het uitzicht zie van het terras besluit ik meteen twee nachten te blijven en op deze plek mijn vorige reisverslag uit te werken.

Mike, een Franse backpacker, vertelt over een zoutmeer dat op mijn route ligt. De foto’s op internet zien er indrukwekkend uit en ik besluit er de volgende dag heen te gaan. Ik vertrek pas laat uit het hostel en rij aan het eind van de dag het eerste plaatsje in dat aan het meer ligt. Het is een lelijk grauw dorpje waar kinderen met stenen gooien naar ganzen. Via een hobbelig pad rij ik het dorp uit het landschap in. Ik zet mijn tent op uit het zicht. Als ik net aan het koken ben verschijnt er opeens een auto met een man erin. Hij parkeert zijn auto op 100 meter afstand. Ik zwaai, maar krijg geen reactie. Het wordt donker en na een uur zit de man nog steeds in zijn auto. Ik vertrouw het niet. Misschien wacht hij tot ik ga slapen om mij te beroven. Hoe dan ook doe ik hier geen oog meer dicht. Ik stuur een sms naar Daniel, vertel hem waar ik zit en vraag om advies. “Wegwezen”, is zijn antwoord. Ik pak zo snel mogelijk mijn kamp weer in en vertrek.

Als ik in het donker net het dorp weer inrijd staat er een jongeman langs de kant van de weg hard te zwaaien. Ik stop. Hij praat druk in het Turks. “English? Hotel??”, vraag ik hem. Hij wijst naar de voetsteunen voor de bijrijder en zegt iets in het Turks. “Hè, What? Yeah, uhh.. sure!?”. Voor ik het weet zijn de bijrijders voetsteunen uitgeklapt en klimt de Turk achterop. Zittend bovenop mijn roltas hoop ik dat hij niet de haringen in mijn luchtbed prikt. Ik wil vooral zo snel mogelijk een nieuwe slaapplek. Tussen het gejoel en geschreeuw naar zijn vrienden langs de weg geeft hij duidelijk de weg aan. Aan de rand van het dorp herken ik de hoofdweg die het dorp inliep. Hij stapt af en wijst in de richting waar ik die middag vandaan kwam, “Otel!”. Ik bedank hem en stop een kilometer verder bij een aantal muren die ik die middag had gezien. Ik blaas mijn luchtbed op en probeer wat slaap te pakken onder de sterrenhemel.

Net wanneer de zon opkomt klinkt het gebed uit de speakers van de minaretten. De drie Moskeeën in de buurt die elkaar proberen te overstemmen zorgen voor een ongewilde vroege start. Ik doe geen oog meer dicht, besluit wat foto’s te maken en pak mijn spullen in. Niet veel later doemt dan eindelijk het Tuz Gölü, oftewel zoutmeer, voor mij op. Het is een grote spierwitte vlakte met in het midden een rood deel. Ik rij langs het meer, maar nergens is het toegankelijk. De enige weg is door een akker heen. Ik doe net alsof ik de boer in de tractor niet zie en ploeg zijn veld door. Langs de kant valt er prima o het meer te rijden, maar naar het midden toe begin ik weg te zakken met mijn achterwiel. In mijn spiegel zie ik de modder door de lucht vliegen, de toerenteller gaat in het rood en ik kom amper vooruit. Ik heb er dikke lol in en het hele meer maakt alle spanning van de dag ervoor weer goed.

Het is nog vroeg als ik Capadokia bereik, een natuurgebied met unieke bergen en uitgehakte grotwoningen. Na een maand motorrijden besluit ik een pauze te nemen en even bij te komen. Er staat een harde wind in Turkije die mijn nek en schouders aardig vast hebben gewaaid. Na een middag baantjes trekken in het zwembad en skypen met vrienden, word ik de volgende ochtend weer met zonsopkomst wakker. Dit keer klinkt er hard gebulder, als van een gasbrander. Ik kruip mijn tent uit en kijk uit over het berglandschap. Overal verschijnen luchtballonnen.

De eigenaar van de camping heeft mij een simpel kaartje gegeven van het gebied met daarop enkele hikeroutes. Ik ontbijt stevig, vul mijn camelbak, koop wat cashewnoten en loop vanaf de camping de bergen in. Ik ben helemaal alleen, terwijl ik door grotten kruip en over bergpaden klauter.

Ik geniet van het alleen zijn en de tijd te hebben om foto’s te maken. Door de kijker van de camera is het een feest om alle vormen en lijnen te volgen en een compositie te vormen. De eenzaamheid slaat opeens terug, wanneer ik besef dat ik nog nooit in zo’n mooi natuurgebied ben geweest. Het wordt stil in mijn hoofd en heb enkel een sterk gevoel dat ik het moment wil delen. Maar ik besef dat het juist de eenzaamheid is die het moment tot zo’n hoogtepunt maakt.

Mijn laatste dag in Capadokia bezoek ik het plaatsje Avanos. Mehmet, een Turk wonend in Duitsland, spreekt mij aan als ik foto’s sta te maken van een beeld van Ataturk. We drinken thee in een park naast een moskee. Volgens hem moet ik naar de kapper en aangezien ik dat al graag wilde, zoeken we samen een berber. Ik krijg de volledige berber experience inclusief het wegbranden van haren op mijn oren met een brandend watje toe.

Mehmet vertelt dat hij een aanrijding heeft gehad en in Avanos is om geldzaken te regelen. Ik vind het een vaag verhaal, maar blijkbaar is zijn bankpas ook geblokkeerd. Hij wil graag later afspreken om samen te lunchen. Toe aan wat gezelschap spreek ik een uur later met hem af bij een restaurant. Het is best gezellig tot hij plotseling vraagt of ik hem geld kan lenen. Hij begrijpt dat Nederlanders dit niet zo snel doen, maar Turken zijn vanaf het begin echte vrienden die voor je klaar staan. Direct vraag ik mij af of deze hele middag opgezet is om geld van mij te krijgen. In elk geval krijgt hij geen ene cent. De gezellige dag eindigt raar en verpest. Ik voel me belazerd, al ben ik er niet eens ingetrapt.

Terug op de camping begint het steeds harder te waaien. Met al het zand in de lucht vlucht ik mijn tent in. Zelfs daar hangt continu een stofwolk. Ik ga schuilen in de gezamenlijke keuken. Daar spreekt opeens mijn Franse buurvrouw Nelly mij aan. Blijkbaar was ik mijn handschoenen vergeten achter mijn kuipruitje weg te halen. Haar echtgenoot had een handschoen naast mijn motor zien liggen, maar dacht dat die daar zou blijven liggen. Nu zag Nelly dat de handschoen toch weg is. Samen zoeken we tevergeefs tot het donker wordt. ‘s Nachts heb ik drie verschillende dromen waarin ik de handschoen vind. Als ik wakker word ga ik direct zoeken. Het waaide erg hard, maar als ik de windrichting volg zou de handschoen bij een muurtje moeten eindigen. Nelly komt langs en vertelt dat een hond laatst haar schoen had meegenomen. Waarschijnlijk heeft de hond mijn handschoen gepakt voor haar puppies om mee te spelen. De eigenaar van de camping vindt het allemaal erg vervelend en ter vergoeding krijg ik 2 euro korting op de campingrekening en een gratis blikje cola.

In Turkije zie ik niemand handschoenen of motorkleding dragen. Er is een helmplicht, maar zelfs die volgen negen van de tien motorrijders niet op. Daardoor zijn er nergens winkels te vinden om handschoenen te kopen. Vervelende is dus vooral dat ik nu met blote handen op de motor zit en nergens een winkel kan vinden om nieuwe te halen. Met de enorme hitte zijn mijn rubbere handvaten zacht en heb ik permanent zwarte kleverige handen.

Met blote handen kom ik er ook en de tocht gaat verder. Al slaat het stomme verlies van die handschoen door op mijn humeur. De ontmoetingen bij tankstations en in dorpjes begin ik bijzonder eentonig te vinden. Elke dag is het een herhaling van hetzelfde gesprek. Kom je uit Duitsland? Waar ga je heen? Hoeveel kost je motor? Ben je alleen? Hoe oud ben je? Je bent niet getrouwd??

Ook worstel ik met het feit dat ik zoveel steden aan het vermijden ben en dat terwijl ik stedenbouw gestudeerd heb. Ik kachel liever rustig met mijn bepakte motor door de natuur dan door het chaotische verkeer. Als ik van de motor stap durf ik mijn tanktas met alle belangrijke documenten en electronica niet achter te laten. Met 36 graden in een motorpak en zware tanktas onder je arm een stad doorlopen is gewoon een hel.

Ik mis vrouwen. Pas na een maand op reis valt er eindelijk wat te flirten als ik het winkeltje inloop van een tankstation. Een jongedame staat achter de toonbank. Ze spreekt Engels en vraagt naar mijn reis. Voor ik kan afrekenen wil ze snel iemand bellen voor een foto. Elk moment verwacht ik een man van het tankstation naar binnen te komen, maar ik ben erg verrast als daar plots een knappe Turkse naar binnen komt wandelen. Ooow, Hello! Ze wil wel tien keer op de foto en de dames zijn flink aan het giechelen. Mijn dag is weer helemaal goed.

Ik overnacht boven op de Nemrut Dağı, een 2100 meter hoge berg met een grafheuvel en sculpturen van Griekse goden. Vooral het uitzicht is de moeite waard. Het is een toeristische plek. Ik kom laat aan als de bussen op het punt staan te vertrekken. Een Turk vertelt dat hij ook motor rijdt en laat een foto zien van zijn motor. Snel vraag ik of hij weet waar ik handschoenen kan kopen. In het centrum van Adıyaman moet een winkel zijn volgens hem.

De volgende morgen rij ik naar de stad en stop bij een tankstation waar ik een motorrijder zie. Ik vraag of hij weet waar de motorwinkel is. Direct wordt er gebeld en binnen vijf minuten weet ik waar ik moet zijn. Ik koop de enige handschoenen in mijn maat met gifgroene Kawasaki strepen, maar ben blij genoeg dat ik niet met blote handen rij.

Ik ga op bezoek bij familie van mijn oud collega Hikmet. Ik heb deze mensen nog nooit ontmoet, maar wordt direct met open armen binnengehaald als ik aanbel. Metin, de broer van Hikmet, is tot laat werken. Ondertussen word ik in de watten gelegd door zijn vrouw. Terwijl ik via google translate met haar dochter aardig weet te communiceren, wast ze mijn kleren en maakt eten voor mij klaar. De gastvrijheid is overweldigend. Ik vraag mij af hoeveel mensen in Nederland zo’n ontvangst verzorgen voor een onbekende.

Nu ik weer internet heb zie ik opeens berichten van Nelly, de Franse buurvrouw op de camping in Capadokia, op mijn vorige reisverslag. Ze is verder gaan zoeken naar de handschoen, heeft hem gevonden en herinnerde zich het adres van de MotorAvonturist op mijn koffers. Ze vraagt om een adres om de handschoen naar op te sturen. Ik moet toch al in Rize zijn voor de nieuwe achterband, dus laat hem naar de garage sturen.

‘s Nachts komt Metin thuis en neemt mij direct de stad in om kebab te eten. De dochter gaat in haar pyjama mee de auto in en helpt met vertalen op haar mobiel. In de 24 uur dat ik bij de familie te gast ben word ik compleet volgepropt. Ook weer met het ontbijt is de tafel volledig gevuld met verschillende gerechten.

Ik rij door PKK gebied en zie veel tanks, gepanserde wagens en soldaten. Ik word in Turkije drie keer gecontroleerd. Eenmaal door politie die gegevens van mijn rijbewijs en motorpapieren overschrijft en tweemaal door soldaten die uit het niks een roadblock op een klein weggetje hebben opgesteld. Ze willen vooral weten hoeveel mijn motor kost en waar de reis naar toe gaat. Ze zeggen niet dat ik weg moet. Hoewel de PKK geregeld aanslagen pleegt, hebben ze het niet gemunt op toeristen.

Ik wil naar Mardin, een oude stad dichtbij de grens met Syrië. Onderweg zie ik enkele tentenkampen. Ik vraag mij af of het Syrische vluchtelingenkampen zijn. De wegen zijn soms uit het niks onverhard. Voor mij rijdt een vrachtwagen die opeens een hoop stof doet opwaaien. Er schiet iets in mijn rechter oog. Ik knipper om te tranen, maar dat doet erg veel pijn. Langs de weg probeer ik mijn oog uit te spoelen met mijn camelbak, zonder resultaat. Met een half dichtgeknepen oog rij ik Mardin door. De oude stad interesseert mij niet meer. Als ik naar linksboven kijk lijkt de scherpe pijn minder te zijn. Zo rij ik met mijn hoofd naar rechtsonder gedraaid zodat ik recht voor mij naar de weg kan kijken. Bij het eerste hotel stop ik en vind afleiding met een film op mijn laptop. De volgende morgen wrijf ik scherpe zandkorrels uit mijn ooghoek en is de pijn verdwenen.

Na kamperen op het strand aan het Van meer rij ik naar het noorden. Het landschap verandert opeens. De lege dorre woestenij wordt groener en de bergen worden ruiger. Gek genoeg kom ik zonder brandstof te zitten. Zelfs mijn reservetanks zijn op. Gelukkig rol ik de volgende zes kilometer een hoge berg omlaag om bij een tankstation te komen. Het benzineverbruik is de laatste tijd erg hoog. Zat ik steevast op 1:20, inmiddels is dat 1:16. Komt het door de wind? Door de hoogte? Zijn mijn gasnaalden plots versleten? Of is mijn luchtfilter gewoon verstopt? Er zat veel zand en stof in de lucht. Nu heb ik een K&N luchtfilter die je kan wassen. Alleen heb je daar een speciaal goedje voor, maar ik vraag mij of het hier verkrijgbaar is. Ik ga eerst maar eens mijn luchtfilter in Rize controleren als ik daar mijn achterband laat vervangen.

Rize ligt aan de Zwarte Zee en blijkt uit niks anders te bestaan dan winkels en reclameborden. De zee is niet eens goed bereikbaar door de brede drukke snelweg die langs het water loopt. Na een paar dagen vertoeven in bergen tussen koeien op kronkelende wegen is het drukke toeristische stadje best heftig.

Ik moet de garage zien te vinden waar mijn achterband en handschoen naartoe zijn gestuurd. Ik heb alleen een telefoonnummer. Er neemt een man op die alleen Turks spreekt. Het enige dat ik kan bedenken is langzaam de naam van mijn hotel uit te spreken. Ik denk dat de man het begrijpt en ik wacht bij mijn motor. Na 5 minuten komt daar zowaar een joekel van een BMW motor aangereden. Het is de eerste die ik in Turkije zie. Er stapt een jongen af van mijn leeftijd. Hij spreekt nog Engels ook. Ik volg hem door de stad en moet goed mijn best doen hem niet kwijt te raken. Hij schiet in elk gat, haalt continu auto’s in en gebruikt geen knipperlichten. Gelukkig is mijn rijstijl al aardig verturkt en eindigen we sámen op de stoep voor een metalen rolluikje. Is dit de garage? De jongen ziet mijn verbaasde gezicht en legt uit dat het een clubhuisje is dat ze met vrienden huren. Hier sleutelen ze zelf aan hun grote allroad motoren, want ze vertrouwen de garages in Turkije niet. Erg bekend verhaal wel. De Turks sprekende man aan de telefoon is een gepensioneerde politie agent en is de sleutelmeester van de club. Hij komt al aangelopen en opent het rolluik. Voor mij opent een kleine ruimte vol dikke allroads: een BMW R1150gs, een F650gs, een Varadero en een KLR650. De jongeman vertelt verder over de club en ik hoor een identiek verhaal als de MotorAvonturist club. Ze gaan weekendjes kamperen, samen sleutelen en maken reizen. Ze ontvangen veel motorreizigers die op weg zijn naar het oosten en helpen ze aan banden en met onderhoud. Ik spreek geen Turks en de sleutelmeester spreekt geen Engels, maar we spreken wel dezelfde sleuteltaal. Zonder een woord te kunnen spreken begrijpen we elkaar volledig.

Ik zie een K&N sticker op een BMW geplakt en vraag of ze de reinigingsset hebben. “Yes ofcourse!”. Dat is nog eens goed nieuws! Het luchtfilter blijkt erg vies te zijn, dus die kan ik nu mooi wassen en opnieuw in de olie zetten. Ondertussen word ik voorzien van fruit, thee en frisdrank. We vervangen de olie en oliefilter en een losgetrild boutje. Ik betaal alleen voor het materiaal en na een paar uur sleutelen gaat iedereen weer naar huis. Ik stap op mijn transalp en rij weg. Het voelt alsof ze weer kan ademen, alsof ze genezen is van een griepje. Ze reageert fel en draait zelfs weer 4500 toeren bij 100km/uur, wat al een hele tijd 4700 was. Met mijn oude vertrouwde handschoenen aan rij ik tevreden naar de grens met Georgië.