Kleppen stellen BMW R1100 GS

Veel BMW rijders besteden hun (groot) onderhoud uit aan een dealer. En dat is zonde, want niemand kan je motor zoveel aandacht geven als jijzelf. Het controleren en zonodig bijstellen van de klepspeling moet volgens de voorschriften iedere 10.000 kilometer gebeuren. De R1100 en R1150 serie (ook wel oilheads genoemd) zijn bijzonder gevoelig voor afwijkingen. Gevolgen daarvan kunnen ondermeer een hoog brandstofverbruik zijn, trillingen en nog meer gerammel dan normaal.

Kleppen stellen is zo’n typische klus waar veel mensen tegenaan hikken. En met goed recht, ik zal hier niet gaan roepen dat ik dat even in een half uurtje doe. Maar daar waar de monteur in de garage een boze klant heeft als hij te lang bezig is, kun jij er wel een complete avond in stoppen. En geloof me, daar wordt het resultaat merkbaar beter van! Ik zal beschrijven hoe de procedure is, en welke punten extra aandacht vereisen. Hopelijk geeft dat al genoeg vertrouwen om het gewoon te gaan doen! Een waarschuwing vooraf; het is voor iedereen met geduld goed te doen, maar er zijn mensen voor minder in een dwangbuis afgevoerd…

Voorbereiding:
Een goede voorbereiding is het halve werk, dus laten we daar maar eens beginnen. Kleppen stellen doe je met een koude motor. Met koude motor bedoel ik ook koud. Dus niet eerst een stuk rijden, bakkie koffie drinken en dan aan het werk… Het is verder handig om de boutjes waarmee de kunststof cilinderbeschermers vast zitten alvast in de kruipolie te zetten.

Kleppenstellen 1100gs-2

Verder heb je het volgende nodig;

– opvangbakje om ca. 100 a 200 ml olie op te vangen
– ringsleutels 10 en 16
– setje inbussleutels
– voelermaatjes, twee keer 0,15mm en twee keer 0,30mm
– bougiesleutel
– zaklamp
– momentsleutel
– sleutelmaatje om bij uit te huilen

Kleppenstellen 1100gs-4

Denk je dat je er klaar voor bent? Zullen we gewoon beginnen?

1. Met de GS op de middenbok geparkeerd beginnen we de cilinderkoppen vrij te maken. Mijn valbeugel kan blijven zitten, maar er bestaan ook valbeugels die om de cilinder heen gaan. Niet boos worden op mij, ik heb ze er niet opgeschroefd…

2. De plastic kleppendeksel bescherming zit per zijde maar met drie boutjes vast. Als het je lukt om ze alle zes los te draaien zonder dat er eentje afbreekt ga je door naar stap 2a. Zoniet, laat maar zitten, we gaan door. Even sip kijken is toegestaan, maar blijf er niet in hangen.

Kleppenstellen 1100gs-3

2a. Ren naar een sigarenboer en koop een straatje staatsloten. It’s your lucky day!

3. De bougiedoppen zitten weggestopt achter een fancy plastic kapje. Die haal je voorzichtig los vanaf de kant waar de bougiekabel naar buiten komt. Ze zouden er makkelijk af moeten ploppen.

Kleppenstellen 1100gs-54. Speciaal voor deze howto had ik een tooltje gevonden dat blijkbaar tot de standaarduitrusting van de R1100’s en R1150’s behoort. Ik had nattigheid moeten voelen toen ik ontdekte dat ik al drie jaar zonder deed… Enfin, schuif de trekker over de bougiedop en trek. U ziet, er gebeurt niets. Ja, dat debiele tooltje vervormt en schuift weer van de bougiedop. Herhaal dit gerust tot u het zat bent.

Kleppenstellen 1100gs-6

5. Het hele punt van het tooltje om de bougiedop los te trekken, is dat de ingenieurs van de R-serie te stom zijn om te poepen. Ze hebben een bougiedop ontwikkeld die alleen rechtstandige druk kan weerstaan. Op zich niet zo’n punt, ware het niet dat wij met onze worstevingers daar natuurlijk niks mee kunnen. Motoravonturist-sleutelhint; pak een stukje touw en sla dat om de bougiedop heen. Zo kun je ‘m er wel makkelijk uit trekken.

6. Goed, het kleppendeksel ziet er kaal uit, en de bougiedoppen en kabels bungelen er treurig bij. Maak voor je de bougies eruit draait de tunnel waarin ie woont even schoon… Ik doe dat met een compressor, maar een beetje blazen en peuren met een doekje kan vast ook. Zolang het schoon wordt zal het mij een zorg zijn hoe je het doet.

Kleppenstellen 1100gs-7

7. De bougies mogen eruit. Roep uw sleutelmaat erbij en doe interessante uitspraken over de kleur van de bougies. Mooi moment om elkaar even op de schouders te slaan en een biertje te pakken. U bent toch maar mooi ver gekomen, we zijn allemaal heel trots!

8. Aan de voorkant van het motorblok, dus recht achter het voorwiel, zit een kunststof deksel dat met vier inbusboutjes vast zit. Achter dat deksel zit een snaar gemonteerd die de dynamo aandrijft. U raadt het al; dekseltje moet los. Ons publiek is intelligent.

Kleppenstellen 1100gs-8

9. Voor het kleppen stellen moet de zuiger op het bovenste dode punt staan (TDC) . Er zijn meerdere manieren om er achter te komen of je goed zit, maar ik demonstreer de voorgeschreven wijze.
Aan de rechterkant van de motor zit net achter het scharnierpunt van de telelever een bijna onzichtbaar dopje. Dat dopje is van rubber, en meneer BMW meldt erover; pak een platte schroevendraaier en haal het rubber afdekkapje los.

Kleppenstellen 1100gs-10

Volgzaam als we zijn doen we dat natuurlijk. Het dopje blijkt fascinerend genoeg te desintegreren zodra je er met een schroevendraaier in de buurt komt. En natuurlijk gebeurt dan het onvermijdelijke, het dopje vouwt naar binnen en balanceert boven vliegwiel en startmotor…

Kleppenstellen 1100gs-12

10. Vervloekt zijn die duitsers! Opa en oma hadden nog zo gewaarschuwd. Het lijkt erop dat de voormalige kampbeulen na de oorlog een nieuw leven zijn begonnen op de ontwerpafdeling van BMW. Dit is het moment waarop u mag huilen als een meisje, uw sleutelmaat ondersteunt u hierbij.

11. Genoeg. Verman uzelf. De oorlog wordt natuurlijk niet gewonnen met wanhoop en paniek. Zoek een ijzerdraadje en ros dat ellendige dopje uit het blok. V for victory!

– Intermezzo –
Stel dat het rubber afdekdopje nu wel naar binnen was gevallen, was dat dan onoverkomelijk? Mwoh, er schijnen honderden, zoniet duizenden, R1100’s rond te rijden met de restanten van dat dopje. Maar toch…

Kleppenstellen 1100gs-13

12. En dóór! Plaats een bakje om olie op te vangen op de grond onder het klepdeksel. De vier bouten waarmee het klepdeksel op z’n plaats wordt gehouden mogen los. Deze bouten hebben een verdikking  waardoor je ze er niet helemaal uit kunt trekken. Maakt ook niets uit, kunt u ze tenminste ook niet kwijtraken…
Als de bouten gelost zijn komt het deksel met wat voorzichtig gejutter los. Een lullig straaltje olie loopt in het daarvoor bestemde bakje.

Kleppenstellen 1100gs-15

13. Het klepdeksel kan het best ondersteboven uitlekken zodat alle olie eruit verdwijnt, dat is bij het monteren straks weer handig. Nu is het moment waarop de pakkingen bekeken kunnen worden. Peuter voorzichtig de pakking los die nog aan de cilinder kleeft. Zorg dat deze heel blijft, want we gaan deze straks weer gebruiken. Prettig aan zo’n Duitse pakking is dat ze erg lang meegaan en flink taai zijn.
Om het bougiegat lekvrij te houden is ook in het deksel een ronde pakking gemonteerd. Soms blijft deze bij het demonteren aan de kop plakken. Waar ie ook is, vind ‘m!

Kleppenstellen 1100gs-16

Kleppenstellen 1100gs-17

14. Op de ronde pakking is een afdruk te zien van de kop. Op de volgende foto is goed te zien waardoor deze afdruk is veroorzaakt. Draai de pakking een kwart slag, zodat er straks een vers stuk rubber tegen de kop aan drukt.

Kleppenstellen 1100gs-18

15. Weet je nog dat nare rubber dopje dat er zo rot af ging? Natuurlijk weet je dat nog. Nooit zullen we het ze vergeven!

16. Als je met een zaklamp in het ontstane gat schijnt, kijkt je tegen het vliegwiel aan. Op dat vliegwiel staan een aantal merktekens die beurtelings voor het gat zullen verschijnen. We zijn op zoek naar het merkteken OT .
Roep de sleutelmaat, de buurvrouw of uw favoriete kind om dat in de gaten te houden.

Kleppenstellen 1100gs-20

17. Ondertussen vouwt u zich zodanig dat u een dopje 16 (of ringsleutel) op de bout van de onderste poelie kunt zetten. Draai alleen MET DE KLOK MEE!
Het vliegwiel zal nu gaan draaien en uw assistent scheldt u de huid vol dat hij of zij geen donder kan zien. Rustig aan dus.

Kleppenstellen 1100gs-19

18. Uiteindelijk zult u samen het merkteken vinden. Door te rammelen aan de tuimelaars ontdekt u of de kleppen speling hebben. Zoniet, dan draait u nogmaals het blok in de rondte, totdat het merkteken OT wederom verschijnt. Nu zal er wel speling zijn.
BMW heeft een systeem dat er voor zorgt dat alle vier de kleppen van één zijde nu tegelijkertijd gesteld kunnen worden. Bij andere fabrikanten ben ik dat niet eerder tegengekomen.

19. Dan is het nu tijd om de voelermaatjes tevoorschijn te halen. Daar waar andere fabrikanten werken met een zekere tolerantie die de klepspeling mag hebben, tolereert BMW helemaal niks. Het is òf goed, òf fout. Meer smaken zijn er niet. Laat ze maar, ze hebben een reputatie hoog te houden op het gebied van intolerant zijn.
De voelermaatjes 0,3mm gaan tussen tuimelaar en klep aan de uitlaatzijde, en voelermaatjes 0,15 gaan aan de inlaatzijde.

Kleppenstellen 1100gs-22

20. Passen ze? Als het goed is kunt u de voelermaatjes er met een zeker weerstand tussendoor bewegen. Als het wat minder goed is, dan vallen ze er tussenuit, of passen ze er uberhaupt niet tussen. Geen paniek, hierom was het allemaal te doen!

21. Begin met de klep waar de voelermaat het minst passend was. Te groot of te klein maakt niet uit, gewoon de klep zoeken die de meeste afwijking heeft.
Op de borgmoer plaatst u ringsleutel 10, in de stelbout gaat inbus 3mm. Draai de borgmoer los terwijl u de inbussleutel gebruikt om de stelbout in positie te houden.
Waarschijnlijk zitten de borgmoeren absurd vast. Geen idee waarom, maar dat doen mensen.

Kleppenstellen 1100gs-21

– Intermezzo –
Tijd voor een bakkie koffie! Lees ondertussen het volgende;
U gaat nu beginnen met het echte werk. Gefeliciteerd, u behoort nu bijna ook tot het edel gezelschap der kleppenstellers.
BMW kleppen in de oilheads zijn een mysterie. Per kant zijn er vier gemonteerd, en die beinvloeden elkaar allemaal. Het ligt niet aan u.
Hou gedurende het proces van kleppen stellen alle vier de voelermaatjes op hun plaats!

22. Als de borging los is kan het eigenlijke stellen van de klepspeling beginnen.
Stel de speling zodanig bij dat het voelermaatje met een lichte weerstand heen en weer kan worden geschoven. Als dat gebeurd is draait u de borgmoer weer vast. Hoe vast? 8Nm.
Dat is handvast, en zeker niet zo achterlijk vast als u ze net aantrof.

23. Voel nogmaals de speling op alle vier de kleppen. Waarschijnlijk vallen op dit moment de voelermaatjes er aan de andere kant spontaan uit, terwijl u daar niet eens in de buurt bent geweest. En zelfs de klep die u zojuist met de reuzel in de bilnaad heeft lopen stellen lijkt in de verste verte niet meer op hoe u ‘m achterliet…
Nu komt het er op aan. Het is niet moeilijk om de kleppen ongeveer goed te krijgen. Maar nu u al zover bent moet u nog even doorzetten. Zorg dat de klepspeling van de inlaatkleppen onderling excact gelijk aanvoelt, en hetzelfde voor de uitlaatkleppen. Hoe dichter het bij elkaar ligt, hoe lekkerder het straks rijdt.

Kleppenstellen 1100gs-23

24. Hebbes? Controleer het nog een keer. Niet smokkelen.

25. Nee, die klep heeft een andere speling. Opnieuw.

26. Ja? Akkoord.

27.  Maak de pasvlakken van de cilinderkop, pakking en het klepdeksel grondig schoon met een doekje. Plaats dan de pakking terug op de cilinderkop. De pakking past maar op één manier.

28. Controleer nogmaals of de ronde pakking op het klepdeksel zit, en of deze 90 graden gedraaid is ten opzichte van de laatste keer dat ie gemonteerd zat. Vers rubber tegen het gat, remember? Viezerik.

29. Nu met beleid het klepdeksel terugplaatsen. Eerst met de hand aandrukken, en dan de boutjes handvast aandraaien. Gebruik in godsnaam een momentsleutel op die bouten vast te draaien, het schroefdraad is bijzonder fragiel. Het grote boek van Sinterklaas schrijft een moment van 8Nm voor.

Kleppenstellen 1100gs-24

Kleppenstellen 1100gs-25

30. Op naar de andere cilinder! Draai nogmaals het vliegwiel rond tot het merkteken weer in zicht is en herhaal dan de stelprocedure.

31. Gefeliciteerd! De klepspeling is nu weer perfect!

32. Verwen jezelf met een biertje, en de BMW met verse bougies. Ik zweer zelf bij iridium, maar daarover verschillen de meningen nogal. Kies uw favoriete bougies en monteer ze.

33. Let bij het terugplaatsen van de bougiedoppen op de kenmerkende *plop*. U hoorde geen plop? Dan is het niet goed. Opnieuw.

34. Kijk nog even naar de snaar die de dynamo aandrijft. Die hoort er soepel, niet uitgedroogd en al helemaal niet gerafeld uit te zien. Als dat zo is kan het kunstof kapje er weer overheen. Als de snaar er uitgewoond uitziet heeft u uw volgende klus gevonden. Gefeliciteerd!

35. Cilinderbeschermers weer gemonteerd? Mooi. Dan mag er een klein scheutje olie in het blok worden gegoten, als compensatie voor wat we verloren.

36. Start. Geniet.

37. Kak! Dat is waar ook! Dat rottige moffendopje van het timingsgat! Die kunnen we natuurlijk niet meer terugplaatsen. Bij de BMW-boer kunt u een nieuw dopje vinden (91 cent). Beter nog zijn de dopjes die de oude tweekleps-boxers hadden. Die passen ook, maar zijn veeeeel steviger (en 93 cent). Vertikt u het om ook nog maar één cent aan die Germanen te geven? Een stukje tape over het gat gaat volgens fervente BMW sleutelaars ook prima. Aan u de keuze…

46 Comments
  1. Keeees
    May 15, 2013 | Reply
  2. Erwin
    June 15, 2013 | Reply
  3. Bob
    August 23, 2013 | Reply
    • Daniël Wijkhuise
      August 26, 2013 | Reply
  4. Tom
    October 3, 2013 | Reply
  5. Siemen
    October 26, 2013 | Reply
  6. roadrats
    November 24, 2013 | Reply
  7. Maarten
    January 15, 2014 | Reply
  8. Erik
    March 21, 2014 | Reply
    • Daniël Wijkhuise
      March 22, 2014 | Reply
      • Erik
        March 25, 2014 | Reply
  9. Sander
    June 17, 2014 | Reply
  10. merlijn
    July 2, 2014 | Reply
  11. Antonio
    September 23, 2014 | Reply
    • Antonio
      September 23, 2014 | Reply
  12. Wierd
    October 1, 2014 | Reply
  13. Beck
    October 16, 2014 | Reply
  14. Maarten
    January 16, 2015 | Reply
  15. Rene
    March 6, 2015 | Reply
    • Daniël Wijkhuise
      March 6, 2015 | Reply
  16. Erik Kamp
    May 10, 2015 | Reply
  17. Hans
    May 18, 2015 | Reply
  18. Andre
    June 8, 2015 | Reply
  19. Laurent Letor
    July 21, 2015 | Reply
  20. Andre
    July 22, 2015 | Reply
  21. Bart
    February 27, 2016 | Reply
  22. Jaap Muijsson
    May 2, 2016 | Reply
  23. Jean-Pierre
    May 17, 2016 | Reply
    • Janus
      May 19, 2016 | Reply
      • Daniël Wijkhuise
        May 26, 2016 | Reply
  24. peter rijkers
    August 29, 2016 | Reply
    • Daniël Wijkhuise
      August 30, 2016 | Reply
      • peter
        August 30, 2016 | Reply
        • Daniël Wijkhuise
          August 31, 2016 | Reply
  25. peter
    September 17, 2016 | Reply
  26. Johnny
    September 22, 2016 | Reply
    • Daniël Wijkhuise
      September 22, 2016 | Reply
  27. Johnny Derveaux
    September 24, 2016 | Reply
  28. October 9, 2016 | Reply
    • Daniël Wijkhuise
      October 11, 2016 | Reply
  29. Michiel Nijland
    July 9, 2017 | Reply
  30. Michiel Nijland
    July 9, 2017 | Reply
  31. Max de Boer
    October 13, 2018 | Reply
  32. Pieter
    July 28, 2019 | Reply
  33. Hugo
    April 19, 2020 | Reply
  34. Kris
    April 17, 2022 | Reply

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Blog: Back Home From Home Blog: East Infection Blog: Maasland naar Nepal Blog: Op weg naar het noorden Blog: Peters grote motorreis Blog: We Want Adventure Filmpjes & verslagen
Paalkamperen Oeverlanden Hollands Diep

Afgelopen weekend gingen we nog eens paalkamperen bij de Oeverlanden van...

Reizen: TET Zwitserland – desolaat genieten

Elke echte motoravonturist is ondertussen wel op de hoogte van het...

Motorrijden in Hongarije

Hongarije, of zoals de Hongaren zelf zeggen; Magyarország, is voor velen...

Bagage, kit & pakken Eten, drinken & koken Kleding Overnachten Sleutelen Universeel
Opzouten! Bescherm je motor tegen de pekel!

Dit jaar helaas geen wintermeeting voor de Motoravonturisten! Normaal zijn we...

How to: onderdelen ontroesten met elektrolyse

Je kan makkelijk je roestige onderdelen van je oldtimer zelf ontroesten...

Motorkamperen voor beginners

Heel wat jaren geleden heeft Daniël ons als motoravonturisten al wat...

Kamperen Kleding Motoren Reisverslagen & boeken Tenten Tools Vakmanschap
Paul haalt verhaal
Boekrecensie: Paul haalt verhaal

Een boekrecensie over het boek Paul haalt verhaal van Paul Weekers....

Husqvarna Norden 901 op komst

Husqvarna, de gekende producent van crossmotoren, is al enkele jaren bezig met...

Quickhiker Ultralight 2
Quechua Quickhiker Ultralight 2 – Review

Met het komende kampeerseizoen in zicht is het weer hoog tijd...

AFGELAST! Tour des Oeufs 2020, paasweekend!

In verband met het Coronavirus is de locatie tijdens pasen nog...

Terugblik: Motoravonturist wintertreffen 2020

Alweer een week geleden. Wat gaat de tijd toch snel. Iedereen...

Motoravonturist Wintertreffen 2020

Het is weer bijna februari en onze trouwe avonturisten weten wat...

Tour des Oeufs 2019 – Terugblik!

Goed weer, mooie wegen, fijne sfeer, lekker eten en veel bier!...

Honda XL350R: back on the road

Na de snelle aankoop van mijn oude Enduro werd meteen de hele...

Het zwarte gat: 1985 Honda XL350R

Ben je bekend met de aandoening van motoritis? Het is een...

Project Enfield Bullet 350 – STEM: Hoe moet het nu verder? Herstellen, transplantatie of dieselombouw?

Nu het blok nogal stevig in de soep is gedraaid, krijgt...

Project Enfield Bullet 350 – Operatie motorblok

Zoals dat gaat met nieuwe projecten, begon ik vol goede moed...