Dossier elektrisch rijden: zijn elektrische motorfietsen de toekomst?

Vroeger, niet zo heel erg lang geleden, hadden we op (motor)reis een camera, telefoon, gps, mp3-speler, … mee. Tegenwoordig is alles vervangen door een apparaatje dat constant om aandacht schreeuwt, maar vooral ook om energie. Gelukkig kan je dit onderweg opladen met je 12volt aansluiting op je motor, of met een powerbank als je in the middle of nowhere in je tent zit wild te kamperen. Zie je je al staan, na een hele dag offroad te ploeteren, met je elektrische motorfiets in een Pyrenese vallei? En maar zoeken naar een powerbank of stopcontact om je motor op te laden…

Fossiele brandstoffen zijn eindig. Hoe graag we ook rondploffen op onze benzinemotoren, eeuwig zal het niet blijven duren. Er moet dus gezocht worden naar alternatieve krachtbronnen. Brandstofcellen of elektrische motoren zijn technologieën die het wel oneindig kunnen uitzingen. Vroeg of laat zal dus de benzinemotor vervangen worden. Neemt de elektromotor zijn plaats in?

Lithium, het nieuwe goud?

Elektrische motoren lopen natuurlijk niet op fossiele brandstoffen, maar op batterijen. De voornaamste grondstof voor deze batterijen zijn tegenwoordig Lithium. De vraag naar Lithium neemt jaarlijks met 20.000 ton toe door de steeds sneller groeiende toepassingen in de mobiliteitssector. Van alle metalen is Lithium het lichtste metaal, dat heel snel oxideert als het in aanraking met lucht komt. Chili heeft meer dan de helft van de wereldreserves in handen.

De wereldwijde vraag was in 2014 ongeveer 33.000 ton. Het wordt ontgonnen uit bepaalde mineralen en rotssoorten. Maar Lithium kan ook gewonnen worden uit pekel, of dus gewoon simpel zout water, en dat is in de meeste gevallen zelfs rendabeler dan uit vaste ertsen. Dit kan – voor de scheikundigen onder ons – via verdamping of extractie.

Een blik op de toekomst

De meningen over elektrisch rijden zijn erg verdeeld. Veel mensen denken dat dit een tijdelijk fenomeen zal zijn. Niets is minder waar echter… Je ziet steeds meer elektrische voertuigen op de weg, ze worden goedkoper, de actieradius wordt steeds aanvaardbaarder en het aanbod wordt uitgebreider. Toegegeven, het aandeel in het huidige wagen- en motorpark is en blijft marginaal.

Waarom zou dit dan in de toekomst plots veranderen? In de eerste plaats door een verschuiving in de mentaliteit van de politieke wereld. Daar wordt volop ingezet op hernieuwbare energie. In Noorwegen willen ze dat er vanaf 2025 geen voertuigen op fossiele brandstoffen meer verkocht worden. In België gaan er stemmen op om dit vanaf 2030 door te voeren. Dat is over slechts 13 jaar… Het is duidelijk dat het idee bij de bevolking langzaam rijpt en dat de publieke opinie zal overschakelen op alternatieve aandrijvingen.

Constructeurs zullen dus steeds meer modellen gaan ontwikkelen en inzetten op goedkopere prijzen en een grotere actieradius. Wat zal resulteren in meer verkochte voertuigen, wat weer zorgt voor meer ontwikkeling… De bal gaat aan het rollen. En die bal zàl gaan rollen, dat valt nog moeilijk te ontkennen.

De vraag naar Lithium zal natuurlijk exponentieel stijgen. Het zal af te wachten zijn wat daar het effect van gaat zijn op de prijs van lithium  en de aankoopprijs van een elektrisch voertuig. Een groot aandeel elektrische voertuigen in het wagenpark kunnen zorgen voor een dalende vraag naar olieproducten, wat weer goedkopere benzine met zich meebrengt. Maar dé uitdaging is voldoende stroom opwekken om al die voertuigen op te laden, én dan nog liefst op een milieuvriendelijke manier, zodat we niet allemaal op een kernreactor gaan rijden.

Verder dient de politieke elite nog heel wat knopen te ontwarren. Wat met subsidies en verkeersbelastingen voor deze voertuigen? Momenteel kan je genieten van belastingvermindering (BE) bij aankoop van een elektrisch voertuig en betaal je geen verkeersbelastingen. Welke garanties zijn er dat dit ook over 10 jaar nog zo zal zijn? Waarom wordt elektrisch rijden gepromoot als milieuvriendelijk, maar wordt je uitgespuwd als je elektrisch verwarmd? Heel wat vragen waar het maatschappelijk debat nog over moet beginnen.

 De huidige markt

Ondertussen zijn er wel al wat elektrische motoren op de markt. Nog niet de massa natuurlijk, en met wisselend succes. Wij zetten even een overzichtje bij elkaar wat je allemaal op de markt kan vinden.

Brammo, VS

Brammo was een van de eerste producenten die met een echte elektro powernaked op de markt kwam, die ook nog eens beschikte over een vrij aanvaardbare actieradius. Bovendien beschikte de Evolution over een zesbak en koppeling, wat het ‘verschil’ met een benzinemotor kleiner maakte.

Tegenwoordig produceert Brammo geen elektrische motorfietsen meer, maar richten ze zich vooral op elektrische aandrijvingen voor allerhande voertuigen en zijn ze actief in de racerij.

Zero Motorcycles, VS

Zero motorcycles uit Californië is de duidelijke marktleider in de elektrische motorfietsen markt met ruim het hoogste aantal verkochte motorfietsen.

Het aanbod is groot, van echte powerbikes tot een gewone naked, van een supermotard tot een echte allroad. De prijzen zijn dan ook nog eens aanvaardbaar én er is een degelijk dealernetwerk in de Benelux. Zero haalt al voor sommige modellen een actieradius van meer dan 300 kilometer.

Zij produceren ook een knappe elektrische allroad, wat het echt interessant maakt voor de avonturier.

BMW C-evolution, Duitsland

Dit moet zowat de grootste blunder van BMW ooit zijn. Ze hebben namelijk een elektrische motorfiets – nou ja motorfiets, een scooter dus – gemaakt waar echt niemand zit op te wachten. het design ziet er niet uit en bovendien wordt er nog een astronomische prijs (16.000 €) voor gevraagd. De actieradius (100 km) is dan nog eens om te huilen ook…

We willen graag van de grote motormerken een elektrische motorfiets zien verschijnen, maar dit is een duidelijke stap in de verkeerde richting. Wanneer komt BMW met een écht alternatief?

NXT motors, Nederland

Deze Nederlandse startup is volop bezig met een elektrische motorfiets te ontwikkelen. Op specificaties is het nog even wachten en of het echt zo ver zal komen valt nog af te wachten, maar het zou wel mooi zijn om een Nederlands merk in dit marktsegment te hebben.

Energica, Italië

Energica lijkt moeilijk van de grond te komen. Het dealernetwerk zal daar wel voor iets tussen zitten… De Italianen hebben zelfs in hun thuisland nog geen enkel verkooppunt, buiten dan op hun hoofdkwartier. In de hele Benelux is er maar één dealer. Ze richten zich vooral op het superbike segment. Topsnelheid van 240 km/u, actieradius van 190km (in ecomodus…) en een prijskaartje van +30.000 €…

Tacita, Italië

Er verdwijnen steeds meer crossterreinen en wildcrossen staat bijna gelijk aan moord… Misschien is de elektrische enduro wel de redding van de motorcross. Tacita richt zich helemaal op de motorcross markt. Om geluidsloos rond te crossen op het weiland naast je woonwijk zal je wel opnieuw maar naar één dealer in de Benelux moeten hollen.

De naakte cijfers: is het financieel al voordeliger dan een ploffiets?

Bovenstaande afbeelding is een reclamebanner van Zero, waarin ze willen laten zien dat elektrisch goedkoper en betrouwbaarder is. Laten we nu eens gaan kijken of het echt zo veel voordeliger is om over te schakelen op een elektrische tweewieler. We vergelijken een 2016 Zero FX met een 2016 BMW F800GS. De aankoopprijs is ongeveer hetzelfde. Kosten voor verbruiksvoorwerpen zoals remblokjes, kettingset/aandrijfriem en banden laten we buiten beschouwing, in de simplistische veronderstelling dat deze ongeveer hetzelfde zullen zijn.

Voor de BMW ga ik uit van 300 euro onderhoudskosten aan het motorblok elke 10.000 kilometer. Dit is heel waarschijnlijk wat onderbemeten eens de kilometerstanden erg hoog worden. Voor de Zero ga ik uit van slechts 100 euro, aangezien de elektromotor eigenlijk nauwelijks onderhoud nodig heeft. Enkel de aandrijfriem dient af en toe vervangen te worden. Bovendien garandeert Zero dat je op deze motor na 298.000 kilometer op nog minstens 80% van de accucapaciteit zit.

Voor het brandstofverbruik gaan we voor de BMW uit van een gemiddeld verbruik van 4,5 liter / 100 kilometer aan 1,40 € per liter benzine. Voor de Zero gaan we uit van 1,00 € per 100 kilometer elektriciteitsverbruik (6,5 kWh).

En dan zie je dat je vrij snel winst gaat maken. Na 100.000 kilometer is de winst opgelopen tot 7.300 euro. Daarvoor heb je dan bijna een nieuwe motor… Zeker wanneer je heel veel kilometers maakt voor woon-werkverkeer is de overstap naar elektrisch dus financieel bewezen!

Interview met Jan Wubbels

Omdat ervaringsdeskundigen nu eenmaal per definitie veel ervaring hebben, gingen wij praten met Jan Wubbels van de Brammoclub. Hij heeft al 40.000 elektrische kilometers achter de wielen.

MA: Wat heeft je er toe bewogen om elektrisch te gaan rijden?

Jan: Ik was al langer bezig om iets met alternatieve brandstoffen te doen voor op de motor. Voornamelijk om goedkoper naar mijn werk te rijden (70 km enkele reis). Zo heb ik geëxperimenteerd met een waterstofcel, plasmagenerator en LPG. Met wisselend succes overigens. Ik vond ook eigenlijk dat we belachelijke hoeveelheden fossiele brandstof de lucht inbliezen met het dagelijkse verkeer. Uiteraard zijn de financiële krachten achter de olie-industrie van een gigantische omvang.

MA: Hoe ben je uiteindelijk bij de keuze voor Brammo terecht gekomen?

Jan: De Brammo was flink afgeprijsd, nu dus te koop voor 10.000 Euro, als je 20.000 per jaar rijdt, bespaar je jaarlijks zo’n 1800 Euro. Na 5 jaar is dat 9000 Euro. De Brammo geeft ook het meeste “motorgevoel” van de toen beschikbare modellen, ketting, 6 versnellingen, koppeling (hoewel je ook automatisch kunt rijden). Serieuze sportbanden (120-180) volledig instelbare vering, goede “looks”. Twee laadkabels: één voor 230Volt thuis, en één voor de laadpalen onderweg.

MA: Wat is de kilometerstand vandaag en heb je al pech of onverwachte kosten gehad?

Jan: Vandaag stond de teller op 39.000 kilometer. Onverwachte kosten: De wiellagers zijn gemonteerd zonder keerring, die moet je dus elke 15.000 km wel een keer vervangen. Het balhoofdlager is bij 16.000 vervangen, dat is dus ook behoorlijk prematuur.(garantie)

MA: Wat zijn de onderhoudskosten tot nu toe al geweest?

Jan: In het eerste jaar ben ik 600 Euro aan onderhoud kwijt geweest bij de dealer. Hier zat ook het vervangen van de achterwiellager bij én het  vervangen van de slappe zijstandaard. Dit is exclusief de banden, daar had ik nog een paar van thuis staan. Ik ben met de derde set banden bezig.

De Brammo moet officieel elke 5000 km nieuwe olie in de versnellingsbak, dan moet hij dus zo’n 4x per jaar naar de dealer.Vanwege garantie heb ik dat trouw laten doen, maar het tweede jaar ben ik het zelf gaan wisselen. Het is maar één liter olie. De onderhoudskosten voor het tweede jaar zijn daardoor maar zo’n 40 Euro.

Na bijna 40.000 kilometer rij ik nog steeds met dezelfde ketting. Ik heb meteen een Pro-Oiler laten monteren. Dat is een automatisch smeersysteem dat smeert op basis van gereden snelheid. Als je stilstaat, smeert hij dus niet, hierdoor is de smering héél precies en hoef je ook niet meer te spannen.

Die snelheidsdata komt via de GPS module van het systeem. Satellietgestuurde kettingsmering! Dat vond ik ook wel een nuttig accessoire voor deze futuristische motor. Het werkte zó goed dat ik het systeem ook op mijn benzine motor heb geplaatst. Inderdaad, ik heb er nog een benzine motor naast, want een weekendje met je vrienden naar de Elzas zit er nog niet echt in.

MA: Heb je al stilgestaan met een lege batterij?

Jan: Jazeker, je wilt toch graag thuiskomen zonder tijd kwijt te zijn met onderweg opladen, je denkt: “Ik haal het wel”. Dan is daar toch dat windje tegen of dat vals plat omhoog, waardoor je het nét niet haalt.

MA: De vraag die iedereen bezighoudt: hoe zit het met de actieradius? En wat doet de winter hiermee?

Jan: 140 kilometer heb ik er wel eens mee gereden op één lading. Dat was in de zomer. In de winter plan ik nooit ritten verder dan 100 km. Er is een verwarmingssysteem aan boord wat de accu’s beschermt tegen de kou, dat vreet ook stroom.

MA: Zou je jouw keuze aan anderen aanraden?

Jan: Voor woon-werk en een uurtje rondom huis recreëren, zeker aan te raden. Of op de aanhanger mee naar je vakantieadres, ook leuk.

MA: Heb je nog bevriende motorrijders aangezet tot elektrisch rijden?

Jan: Helaas niet, mijn vrienden wonen redelijk ver bij mij vandaan, dus als je ergens afspreekt om samen te rijden, dan moet je op het startpunt eerst een paar uur aan de laadpaal.

Besluit

Of de elektromotor echt de toekomst is, valt moeilijk te voorspellen. Feit is dat de technologie op punt begint te staan en dat het momenteel voor de echte veelrijders al erg aantrekkelijk is. Net zoals de tweetakt langzaam werd verdrongen door viertakt, wordt in de toekomst de plofmotor misschien ook verdreven door de elektromotor, en gaan we nog een plofmotor hebben ‘voor er bij’. Zeker is dat het een belangrijk marktsegment zal worden. Ik kijk alvast uit naar de verdere evolutie.

Begin volgend jaar komt er ook een review van de Zero FX model 2017.

Wat vind jij van de evolutie van elektrische motoren? Heb je er al een of zou je er op willen rijden? Deel je ervaringen in de reacties!