How to: Een nieuwe vork in je BMW GS

Oudere motoren hebben veel potentie als het gaat om de ideale reis allroad. Niet alleen kan je een model kiezen dat zich al heeft bewezen, ze zijn vaak een stuk simpeler om aan de praat te houden. Al is het maar vanwege het ontbreken van boordcomputers en andere geavanceerde techniek. Deze eigenschappen wekken vertrouwen en dat is een grote plus. Oudere motoren zijn ook een stuk slechter, de techniek is achterhaald en ze hebben meestal al een bewogen (of erger: onbewogen) leven achter de rug. Toch loont het de moeite om deze iconen op te frissen en nieuw leven in de blazen. We hebben namelijk niet allemaal de behoefte aan een verse KTM met 150pk, sommigen verkiezen een oude Transalp of oude GS. Deze trouwe werkpaarden hebben niet voor niets een eigen fanclub.

Mijn R65GS is net zo. Soms vervloek ik de motor met al zijn nukken, morren en ‘karakter’. Toch blijft de liefde onbetwist, nog elke keer krijg ik een glimlach als die schuddende hufter al proestend en kuchend weet te starten. Voor mij is het dus heel logisch dat ik deze perfecte motor her en der wat moderne liefde geef. Neem bijvoorbeeld de voorvork, deze is dezelfde als van de eerste serie R80G/S en die is niet al te best (lees: emmer snot). Goede interne veren maken een verschil, maar een 36mm dikke vork met dunne kroonplaten blijft behelpen. Tijd om er wat moderners op te zetten!

Dankzij het wereldwijde interwebz en het advies van vering specialist HyperPro kwam ik uit op de voorvork van een Suzuki DRZ400. Dit is een telescoop vork (right side up) en geen USD (up side down) wat beter past bij de oude GS en minder last heeft van stiction (plakkende vork). De binnenpoten zijn 49mm dik en de voorpartij heeft stevige kroonplaten. Het mooiste van alles is dat de lagermaten van de Suzuki DRZ passen in het BMW frame. Vorkje prik prak dus!

Drie dingen passen minder goed. De vork is langer dan de standaard en zal in lengte aangepast moeten worden en wat doorgestoken in de kroonplaten zitten. De stuurpen is wat langer dus er zal een spacer van -/+10mm moeten komen tussen de lager en bovenste kroonplaat of de stuurpen moet vervangen worden. Daarnaast hebben de Suzuki kroonplaten minder offset, hierdoor komt de vork minder ver naar voren te staan en zal je inleveren op stuurslag. Minder stuurslag is natuurlijk een grotere draaicirkel. Dit is op de lossen door de onderste kroonplaat wat aan te passen en/of je tank in te deuken. Het is ook op te lossen door andere kroonplaten te nemen met een grotere offset, deze kosten alleen iets ten noorden van de vijfhonderd euro en dat heb ik er (nu) niet voor over.

Nu we weten wat we gaan doen kunnen we de boel bij elkaar sprokkelen:

• 41mm sleutel, om de oude vork te verwijderen
• Een nieuwe vork, in dit geval een DRZ400e vork uit 2005
• Balhoofdlagers, maat 52x30x16 (BMW standaard is 52x28x16)
• Lagervet, niet te verwarren met remschijvenvet
• Spacers
• Hamer
• Oude platkopschroevendraaier
• Vriezer
• Oven of verfbrander
• Versnapering naar keuze, misschien wel twee

Voor het zoeken naar een DRZ vork kan ik aanraden ook rond te kijken op Ebay, met name de buitenlandse Ebays (UK, DE, FR). Daar willen ze nog geregeld voorbijkomen voor een zeer schappelijke prijs.

Natuurlijk heb je bij een andere voorvork dat het voorwiel, de as en de remmen niet meer passen. Dat is op te lossen door een nieuwe as te laten draaien en een adaptor voor de remklauw te maken. Het kan ook makkelijker door te kiezen voor een hele voorpartij van een DRZ. Aangezien ik niet getrouwd ben met het voorwiel van BMW en de keuze en prijzen van remschijven voor dat type wiel tegenvallen kies ik voor een complete DRZ voorpartij. De Suzuki enduro jongens zijn namelijk een stuk minder fanatiek met ORIGNALTEILE! In het remschijven departement is de aftermarket keuze voor de DRZ in ieder geval een stuk groter!

Aan de slag!

Stap 1 – Afbreken

Zet je motor op de middenbok. Heeft je motor geen middenbok? Ga dan een middenbok kopen. Serieus, een motor zonder middenbok is verschrikkelijk. Geen zin om hier naar te luisteren gebruik dan een krik om de motor stabiel overeind te houden en ga een middenbok kopen zodra de motor stabiel staat.

Staat de motor stevig op een middenbok? Dan kan je nu de remklauw loshalen. In dit geval gaat de remklauw vervangen worden dus zal eerst de remvloeistof afgetapt moeten worden. Draai de ontluchtingsnippel los en pomp rustig(!) zoveel mogelijk vloeistof er uit. Hou genoeg poetsdoeken bij de hand! Remvloeistof is smerig spul dat je zo min mogelijk wil morsen. Als alles er uit is bout je de boel los en gaan we verder met het voorwiel.

Het voorwiel wijst zich als het goed is vanzelf. De kleine boutjes op de vorkpoten loshalen die de as vasthouden en de grote bout op de as zelf. Het kan zijn dat de as nogal stroef er uit gaat, ga zou niet meteen lopen hameren en steek liever een grote schroevendraaier in de gat wat in de as zit om met meer kracht te kunnen trekken. Vang bij het loshalen de vulbussen die op de as zitten, het zou zonde zijn deze te verliezen.

Kijk nog een laatste maal goed naar de originele voorvork, want die is nu aan de buurt. Bovenop de originele vork zitten twee enorme zeskant bouten, deze haal je los met sleutel 41. Deze willen nog wel eens goed vast zitten, gepast geweld is de oplossing. Het werkt een stuk fijner als je de ruimte hebt, zeker als deze grote bouten goed vast zitten. De cockpit moet toch los van de kroonplaten dus haal deze los en laat deze zo hangen dat het gepaste geweld er niet in de buurt komt. Er is genoeg speling in de kabels dus de cockpit kan los voor de motor blijven hangen tijdens de gehele klus. Nu we ruimte hebben halen we de bouten los, hamer er rustig en lustig op los.

Wij wachten wel. Neem ook een slok of twee van je versnapering.

Nu de grote bouten los zijn mag de rest ook los. De twee bouten in de onderste kroonplaat houden de voorvork nu nog op z’n plek, je weet wat je te doen staat. Nu is het heel goed mogelijk dat deze kroonplaat moeite heeft met afscheidnemen en zich wanhopig vastklampt aan de voorvork. Pak nu de oude schroevendraaier en tik deze met beleid(!) in de gleuf aan de zijkanten van de kroonplaat zodat deze als wig er tussenkomt. Nu moet de vork er uit te halen zijn. Nu je toch zo lekker bezig bent haal dan ook meteen de middelste grote moer op bovenste kroonplaat los dan kunnen we de ‘triple tree’ meteen verwijderen.

Stap 1.1 – moeilijk afbreken

We zijn bijna zover om weer op te mogen bouwen. Enkel de lagerschalen in het frame staan ons nog in de weg. Gelukkig was Herr BMW Motorrad wijs genoeg om het balhoofd zo te ontwerpen dat deze niet met een handig randje er uit te tikken zijn. Sommige gebruiken een koevoet en anderen lukt het met een schroevendraaier. Beide heb ik geprobeerd, maar daar kwam ik niet verder mee. Mijn oplossing was een balkje lassen aan de lagerschaal. Voordeel daarvan is dat de schaal door de temperaturen van het lassen al los schrikt. Twee/drie tikken op het dwarsbalkje en de schalen lagen er uit. Bewaar deze schalen! Ze komen nog goed van pas bij het er in tikken van de nieuwe lagerschalen.

Stap 2 – de keuken in!

We kunnen gaan opbouwen en dan beginnen we met het plaatsen van verse lagers en lagerschalen. Zo taai als deze loskomen, zo taai gaan deze op hun plek. Gelukkig is er in dit proces genoeg ruimte en flinke permanente schade aan te richten. Neem dus vooral een slok van je versnapering en neem de tijd.

Om enigszins het werk te vergemakkelijken gaan we spullen op temperaturen brengen waardoor ze wat uitzetten of krimpen. In het geval van de lager die op de stuurpen moet stoppen we de stuurpen in de vriezer en lager gaan we juist verhitten. Deze temperatuur verschillen zorgen een paar honderdste millimeter verschil die het net wat makkelijk kan maken. Ik heb de lager verhit tot een max van 80 graden, just to be on the safe side.

Plaats de lager recht op de stuurpen. Recht! Vergeet vooral ook niet de meegeleverde stofkap, zou jammer zijn alles twee te moeten doen. Gelukkig maakte ik deze fout wel dus heb inmiddels enige ervaring met losbikken en vastbeuken van lagers… Pak nu een staaf die over stuurpen kan en op de lager rust en timmer rustig de lager op z’n plek. Let er op dat deze recht(!) naar beneden gaat. Het laatste stuk zal meer kracht vereisen, maar dan zit de lager er al recht op dus hammer er maar weer rustig en lustig op los.

Wij wachten wel. Neem ook een slok of twee van je versnapering. De versnapering zal inmiddels op zijn, maar gelukkig waren we in de keuken dus pak vooral je tweede versnapering.

Hetzelfde gaan we doen voor de lagerschalen. Ditmaal gaan de schalen in de vriezer en gebruiken we bijvoorbeeld een verfbrander om het frame te verhitten. Wederom niet boven de 80 graden to be on the safe side. Het monteren van de lagerschalen kan op twee manieren, de nette en de lompe manier. De nette manier vereist een goede pers die gecontroleerd de schalen op hun plek perst. De lompe manier vereist de oude lagerschalen en een hamer waarbij de we gecontroleerd de schalen op hun plek meppen. Deze lompe manier is prima te doen, maar wel meer kans op fouten en schade. Ik ondervond geen probleem dus ik stel voor dat we er weer rustig en lustig op los gaan hameren.

Wij wachten wel en nemen inmiddels ook een slok van onze versnapering.

Stap 3 – de poten op hun plek

Dit gedeelte gaat lekker snel. De lagerschalen zitten op hun plek en de lager zit op de stuurpen. Tijd voor vet. Heel veel vet. Meer vet dat je nu denkt, nog meer. Gebruik een goede waterbestendige lagervet, ik koos voor Castrol, maar Belray of welk ander a-merk dan ook maakt goede lagervetten. Bezuinig er niet op, je hebt gezien hoeveel werk het is om de boel te vervangen.

Stop nu zoveel mogelijk vet in de lager op de stuurpen. Dikke klodder vet in je hand en smeren maar. Het moet er echt in gaan. Vier handpalmen vol aan lagervet moet je er in kwijt kunnen. Dus niet beetje smeren en denken dat het genoeg is. MEER VET!

Nu schuiven we de doel in elkaar. Als het goed is kom je er nu achter dat de stuurpen langer is dan die van BMW en we zullen dit op moeten gaan lossen. We hadden de stuurpen kunnen vervangen om het heel netjes te doen, maar een spacer van 10mm werkt net zo goed. Een spacer it is dus. Draai nu de boel goed vast. Zo vast tot de boel niet meer kan bewegen en draai het dan weer een tikje los. De lagerschalen zullen zich nog gaan zetten bij de eerste duizend kilometer dus je zal later de boel weer mogen aandraaien.

Met de kroonplaten goed en wel aan de motor kunnen de vorkpoten er in geschoven worden. Appeltje eitje dacht ik zo. Een nieuwe vork in je oude GS.

Vergeet op het eind niet de details zoals een werkende voorrem met genoeg kracht. Dat zou zonde zijn. Gebruik een staalomvlochten remleiding en kies gerust een grotere schijf voor je zwaardere GS. 300 of 320mm is aan te raden. Een nieuwe remhoef wil ook helpen, maar de standaard Nissin van de DRZ werkt voor mij prima.